Rząd przedstawił projekt budżetu NFZ na 2017 rok, z którego wynika, że zaplanowane na 2017 rok przychody ogółem NFZ wyniosą 77,14 mld zł i będą o 3,85 mld zł wyższe od zaplanowanych przychodów ogółem na bieżący rok (co stanowi wzrost o 5,3%).
Na przychody NFZ składają się:
- przychody ze składek na ubezpieczenie zdrowotne (bieżące i z lat ubiegłych) – które w planie na 2017 r. wynoszą 73,552 mld zł i są wyższe o ok. +6,0% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.,
- przychody wynikające z przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, dotyczące rzeczowych świadczeń leczniczych wykonanych dla obywateli UE/EFTA na terenie Polski – które w planie na 2017 r. wynoszą 199,56 mln zł i są wyższe o ok. 26,4% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.,
- przychody z tytułu realizacji zadań zleconych – brak zaplanowanych przychodów z tego źródła w2017 r. ,
- dotacje budżetowe państwa, o których mowa w art. 97 ust. 3 pkt. 2a, 2b, 3 i 3a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – które w planie na 2017 r. wynoszą 1,333 mld zł i są wyższe o ok. 93,7% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.,
- dotacje z budżetu państwa na realizację zadań zespołów ratownictwa medycznego – które w planie na 2017 r. wynoszą 1,870 mld zł i są wyższe o ok. 1,5% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.,
- przychody finansowe – które w planie na 2017 r. wynoszą 52 mln zł i są niższe o ok. 7,4% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.,
- pozostałe przychody – które w planie na 2017 r. wynoszą 184 mln zł i są niższe o ok. 1,5% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.,
Jednocześnie, zgodnie z przepisami art. 116 ust. 1a ustawy oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, przychody NFZ, zmniejszane są o odpis na taryfikację świadczeń, który na 2017 r. wyniesie ok. 51,4 mln zł.
Wzrost środków publicznych na ochronę zdrowia to bardzo pozytywny sygnał. Automatycznie rodzi się pytanie skąd Narodowy Fundusz Zdrowia weźmie te 3,85 mld zł?
W odpowiedzi słyszymy, że…… liczy na to, że dodatkowe pieniądze znajdą się w systemie dzięki wzrostowi wpływów ze składki zdrowotnej (aż o 6,0% w stosunku do składki planowanej na bieżący rok). Zakładane wzrosty przychodów ze składki prognozowane są na podstawie założeń do budżetu państwa poczynionych przez Ministra Finansów i wskazują na duży optymizm co do wzrostu poziomu zatrudnienia i wynagrodzeń w Polsce.
I w tym momencie kończy się nasz optymizm.
Dodatkowo w przychodach zaplanowano dotację budżetową państwa w kwocie 1,333 mld zł – wyższą o ok. 93,7% w stosunku do przychodów z tego źródła zaplanowanych na 2016 r.
W tym momencie nasuwają się dwa pytania:
- czy rząd rzeczywiście będzie stać na taką dotację, w świetle i tak już ogromnych wydatków publicznych wynikających z programu 500+?
- czy z tych środków nie będzie dodatkowo realizowany program finansowania leków 75+?
Mimo, że NFZ twierdzi, że na program finansowania leków 75+ będzie, zgodnie z ustawą, osobny budżet, to już się zakłada, że z w/w budżetu ok. 560 mln zł zostanie przeznaczonych na program 75+ a kwota ok. 450 mln na świadczenia wysokospecjalistyczne, które dotychczas były finansowane z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Oba powyższe zadania nie były dotąd finansowane z budżetu NFZ, zatem realny planowany wzrost budżetu NFZ w roku 2017 w stosunku do planów 2016 r. to ok. 2,84 mld zł.
Koszty ogółem zaplanowano w budżecie na 2017 rok na kwotę równoważną planowanym przychodom ogółem, tj. 77,141 mld zł, która jest o 3,85 mld zł (+5,30%) wyższa od kwoty kosztów ogółem zaplanowanych na bieżący rok.
Koszty świadczeń opieki zdrowotnej wraz z kosztami realizację zadań zespołów ratownictwa medycznego zaplanowano na kwotę 75,181 mld zł (wzrost o 5,4% w stosunku do planów na 2016 r.)
Pozostałe 1,960 mld zł to: koszty poboru i ewidencji składek (143 mln zł), koszty administracyjne (763 mln zł), obowiązkowy odpis na rezerwę ogólną (734 mln zł), koszty finansowe (86 mln zł), pozostałe koszty (234 mln zł). zaplanowano wzrost tych kosztów o 3,4% w stosunku do planu na bieżący rok (wzrost kosztów administracyjnych zaplanowano o 3,8% w stosunku do planu na 2016 r., co daje kwotę 28 mln zł!).
Propozycja podziału budżetu NFZ na rok 2017 przedstawia się następująco:
- podstawowa opieka zdrowotna (POZ) – 9,876 mld zł (przy 9,402 mld zł w planie na 2016 r.),
- ambulatoryjną opieka specjalistyczna (AOS) – 5,606 mld zł (przy 5,461 mld zł w planie na 2016 r.),
- leczenie szpitalne – 31,350 mld zł – w tym: programy terapeutyczne (lekowe) – 2,9 mld zł i chemioterapia – 1,2 mld zł (przy 29,863 mld zł w planie na 2016 r.),
- opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień – 2,444 mld zł (przy 2,214 mld zł w planie na 2016 r.),
- rehabilitacja lecznicza – 2,110 mld zł (przy 2,057 mld zł w planie na 2016 r.),
- świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej – 1,311 mld zł (przy 1,240 mld zł w planie na 2016 r.),
- opieka paliatywna i hospicyjna – 599 mln zł (przy 415 mln zł w planie na 2016 r.),
- leczenie stomatologiczne – 1,795 mld zł (przy 1,786 mld zł w planie na 2016 r.),
- profilaktyczne programy zdrowotne – 189 mln zł (przy 188 mln zł w planie na 2016 r.),
- świadczenia opieki zdrowotnej kontraktowane odrębnie – 1,853 mld zł (przy 1,696 mld zł w planie na 2016 r.),
- refundacja leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia i wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę – 7,796 mld zł (przy 7,610 mld zł w planie na 2016 r.),
- zaopatrzenie w wyroby medyczne i ich naprawa, o których mowa w ustawie o refundacji – 983 mln zł,
- lecznictwo uzdrowiskowe – 657 mln zł, + pomoc doraźna i transport sanitarny – 49 mln zł,
- zespoły ratownictwa medycznego – 1,870 mld zł,
- rezerwa na koszt realizacji zadań wynikających z przepisów o koordynacji – 454 mln zł,
- rezerwa na koszty świadczeń opieki zdrowotnej i refundacje leków – 1,131 mld zł,
- rezerwa na koszty świadczeń opieki zdrowotnej w ramach migracji – 4,274 mld zł + koszty świadczeń zdrowotnych z lat ubiegłych – 246 mln zł,
- koszty świadczeń zdrowotnych udzielanych w ramach transgranicznej opieki zdrowotnej – 396 mln zł.
Analizując powyższe:
- cieszy przewidziany w planie wzrost kosztów na POZ o około 475 mln zł – podstawowa opieka zdrowotna musi być podstawą systemu ochrony zdrowia a lekarz POZ powinien być koordynatorem leczenia pacjenta i jego przewodnikiem po systemie ochrony zdrowia;
- martwi niewielki wzrost środków na AOS (+2,66% w stosunku do planu na 2016 r.), szczególnie w kontekście znacznego wzrostu środków przewidzianych na leczenie szpitalne (+4,98% w stosunku do planu na 2016 r.) – obszaru ochrony zdrowia, w którym największa ilość środków jest marnotrawiona. Nie sprzyja to również zasadzie „trzymania pacjenta z dala od szpitala”;
- martwi niewielka ilość oraz niewielki wzrost środków na profilaktyczne programy zdrowotne; znaczny wzrost środków na lecznictwo szpitalne, przy niewielkim wzroście środków na profilaktykę sprawia, że dalej będziemy drogo leczyć, zamiast szybko i stosunkowo tanio diagnozować. Dodatkowo analizując budżet na 2017 r. możemy zauważyć, że koszty poboru składek są prawie na tym samym poziomie co środki przewidziane w planie na profilaktykę a na administrację NFZ wydajemy ponad 4 razy więcej niż na profilaktykę…. W tym kontekście może cieszyć planowany wzrost środków na świadczenia opieki zdrowotnej kontraktowanych odrębnie;
- cieszy również planowany wzrost środków na: opiekę psychiatryczna i leczenie uzależnień (wzrost odzwierciedla dokonaną już zmianę wycen świadczeń w tym zakresie), świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej i opiekę paliatywna i hospicyjną;
- rozczarowuje planowany niewielki wzrost środków na: leczenie stomatologiczne, co nie odzwierciedla zapowiadanego priorytetu na zwiększenie nakładów na leczenie i profilaktykę dzieci i młodzieży, w tym na stomatologię dziecięcą. Wyjściem z tej sytuacji byłoby maksymalne ograniczenie świadczeń dla dorosłych (szczególnie w zakresie stomatologii zachowawczej i chirurgii stomatologicznej) i przesuniecie tych środków na leczenie dzieci i młodzieży;
- martwi również niewielki wzrost środków na rehabilitacje leczniczą – nadal rzesza pacjentów w wieku produkcyjnym, wymagająca rehabilitacji a nie mająca do niej dostępu, będzie obciążała finanse publiczne (ZUS-u) przebywając na zwolnieniach lekarskich i korzystając z zasiłków zdrowotnych.
Tak jak już wspomnieliśmy planowany wzrost środków publicznych na ochronę zdrowia to bardzo pozytywny sygnał, jednak obawę budzi realność tego planu po jego stronie przychodowej.
Komentarz Formedis do projekt budżetu NFZ w 2017 roku – wersja pdf